Voor het wegbrengen van mijn extra tuinafval en oud papier bezoek ik met grote regelmaat de gemeentewerf in mijn dorp in de Alblasserwaard (Zuid Holland). Ik kan het dan nooit laten om dan even te gaan “winkelen” in de witgoedcontainer. U weet wel, daarin moet alles “waar een snoer aan zit”. Deze container is een waardevolle bron van bruikbare elektrische en elektronische materialen ter reparatie of voor sloop ten behoeve van interessante onderdelen. Kortom een welkome bron van onverwachte aanwinsten voor de knutselende radioamateur.
Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat vele lezers zich in dit gedrag zullen herkennen. Mocht dat niet zo zijn dan ben ik een eenling en zo ja, dan bevindt ik mij in goed gezelschap. Omdat tegenwoordig hierover door het personeel ter plaatse soms moeilijk gedaan wordt zet ik mijn auto zodanig neer dat ik makkelijk en “ongezien” eventuele vondsten snel in kan laden, iets wat de brave lezers natuurlijk nooit zullen doen!
Al weer enige jaren geleden was ik weer eens op “strooptocht” in die container en meende plotseling een grijze kast met een grote afstemknop en een uitwendig gemonteerde afstemschaal tussen de tuners, speakerkasten en computers te ontwaren.
En inderdaad mijn gevoel was juist, een degelijke ijzeren kast met daarin, zo op het oog, een soort ontvanger. Het zware ding “ding” gauw achterin de auto gezet om thuis op mijn gemak dit vreemde apparaat aan een nader onderzoeken te onderwerpen. Al snel bleek het inderdaad om een ontvanger te gaan en wel één van het voor mij onbekende fabricaat A.W.A. ( Amalgamated Wireless Australasia). Het bleek een kortegolfontvanger van 1.4 Mhz – 26 Mhz in 4 bereiken te zijn, type 7C6940. Het betreft een conventionele superheterodyne ontvanger in mechanisch robuuste uitvoering in de vorm van een rechthoekige stalen kast. Een zoektocht op internet leverde interessante informatie op over dit soort, voor mij onbekende, Australische toestellen. Er bestaan meerdere uitvoeringen van zoals, naast de korte- , ook lange – en middengolf ontvangers in meerdere varianten. Sommige waren zonder voeding, dan wel voorzien van een net – of trillervoeding. Ze werden ingezet op schepen en kuststations gedurende de 2e wereldoorlog. De C6940 (ca.1945) is een ontvanger die sterk overeenkomt met de ontvanger van de configuratie TELERADIO 3BZ. Deze 3B en 3BZ types werden in de oorlogsjaren intensief gebruikt door de z.g. “Costwatchers”. Dat waren (ca. 400-600) geallieerde militaire inlichtingendienst agenten, gestationeerd op afgelegen Pacific eilanden tijdens de 2e wereldoorlog om vijandelijke Japanse bewegingen te observeren en gestrand geallieerd personeel te redden. De redding van de piloot, en latere President, J.F. Kennedy is een bekend voorbeeld daarvan. Tevens fungeerden zij als een voortijdig waarschuwingsnetwerk voor vijandige Japanse activiteiten. Moedig maar levensgevaarlijk werk, achter de vijandelijke linies, geïsoleerd van enige hulp en geheel afhankelijk van de 3B set!
Bij de gebruikelijke voorzorgmetingen aan de elco, condensatoren en weerstanden werden geen afwijkingen gevonden. Na de noodzakelijke vervanging van het netsnoer werd de zaak via een variac geleidelijk aan onder spanning gezet. (Dit toestel had gelukkig een netvoeding zodat dat wat makkelijker was). De ontvanger kwam spoedig tot leven. Na wat contactspraywerk aan de potmeters functioneerde het toestel redelijk. Voor zover ik kon nagaan zaten alle originele onderdelen er nog in en was er niet aan geknoeid. Opnieuw afregelen van de ontvanger zou nuttig kunnen zijn.
Helaas was op voorfront ter linkerzijde een gat voor een meter gemaakt dat volgens mijn speurwerk op internet niet origineel kon zijn. Daar heb ik dan maar uit optische overwegingen een enigszins “bijpassende” (niet aangesloten) meter ingezet. Verder zaten er totaal afwijkende knoppen op die ik heb vervangen door wat meer “originele” exemplaren. Zoals reeds vermeld had ik op internet een website van Ray Robinson (VK2ILV) gevonden over o.a. deze ontvangers en de restauratie daarvan. Met hem heb ik nog e-mail contact gehad over deze vondst. Je vraagt je toch af hoe het mogelijk is dat zo’n onbekende, ca. 60-70 jaar oude, ontvanger uit Australië uiteindelijk in een witgoedcontainer in de Alblasserwaard terechtkomt.
Kees de Vries, PA3CTC
