bezoek museum Jan Corver

Op zaterdag 20 december bezocht een aantal Veron leden het Museum Jan Corver in Budel om daar de speciale expositie “geheime berichten” te bekijken. We werden op zijn Brabants verwelkomd met koffie en krentenbrood en we lieten het ons goed smaken. Daarna konden we gaan doen waar we voor gekomen waren, de expositie bekijken. Opgesteld waren o.a. een door Philips gebouwde stoorzender waarmee de Duitsers de uitzendingen van Radio Oranje stoorden. De zendbuizen zijn verwijderd, maar boven op de zender staat nog een overgebleven exemplaar, een enorme Philips MA4/600 buis met een vermogen van 600 Watt. Het apparaat was echter “merkwaardig” slecht gebouwd en had derhalve zelf ook veel last van storingen…

Verder zijn er “spionage zendontvangers” uit de periode van WO II tentoongesteld, maar er is ook veel apparatuur uit de “koude oorlogsperiode” te zien, de expositie laat apparatuur uit beide kampen zien. Naast de zendontvangers staat er ook veel cryptoapparatuur zoals de Siemens “Geheimschreiber” uit WO II, maar het klapstuk is toch wel de vitrine met diverse uitvoeringen van de Enigma cryptomachines en toebehoren. We raakten al snel aan de praat met de enthousiaste medewerkers van het museum en we kregen deskundig commentaar bij de tentoongestelde apparatuur…

Ofschoon de Enigma cryptomachine al in 1923 te koop was, is deze machine bij de meeste mensen uit de tweede wereldoorlog bekend. Te zien waren een “Wehrmacht Enigma” en een “Luftwaffe Enigma” beiden voorzien van drie codeerwielen en verder een zeldzame “Enigma M4” met – de naam zegt het al – vier codeerwielen, deze versie werd speciaal ontwikkeld voor gebruik in U-boten van de Duitse Kriegsmarine. De militaire versies van de Enigma zijn aan de voorzijde ook nog voorzien van een zogenaamd “Steckerbrett”, dit stekerpaneel maakte de Enigma volgens het Duitse leger “onkraakbaar”. Ook enkele van de bijbehorende codeboeken zijn tentoongesteld, deze boeken zijn zeer zeldzaam omdat ze met in water oplosbare inkt gedrukt zijn, bij het geringste contact met water werden de codeboeken meteen onbruikbaar en de bemanning van de U-boten had dan ook opdracht om bij moeilijkheden de codeboeken direct in het water te gooien. Door hun kwetsbaarheid zijn de meeste exemplaren van deze boeken verloren gegaan. Bijzonder is ook de set codeerwielen, deze werden apart van de machines in een kistje bewaard en omdat ze essentieel zijn voor de werking van de Enigma, werden veel van de sets tegen het eind van de oorlog vernietigd. Deze sets zijn daarom nog zeldzamer dan de Enigma machines zelf. De werking van de machines werd uitgebreid uit de doeken gedaan door Marc Simons, een van de medewerkers van het museum. Voor wie interesse heeft ishier ook een goede beschrijving te vinden, verder leesvoer vind je in Wikipedia, o.a.hier en meer algemene informatie over de Enigma en de U-bootoorlog vind jehier.

Na de uitleg over de Enigma hebben we ook nog uitgebreid stilgestaan bij spionage-apparatuur van Amerikaanse en Engelse komaf, vooral interessant was het om te zien hoe met de middelen uit de tijd van WO II toch nog “draagbare” apparatuur gemaakt werd. Uit de periode van de “koude oorlog” is er Russische en Oost-Duitse apparatuur te zien. De meeste oostblokapparatuur was bestemd voor gebruik door Westerse spionnen en was derhalve van Westerse – meestal Engelse – opschriften voorzien. Naast spionage-apparatuur staat er ook apparatuur die gebruikt werd voor de interceptie van berichtenverkeer.

De hierboven beschreven apparatuur is maar een greep uit de totale collectie, wie de excursie gemist heeft en het allemaal toch nog met eigen ogen wil gaan zien heeft geluk want de expositie is geprolongeerd tot en met februari 2009, zie dewebsite van het museum voor meer bijzonderheden en openingstijden.